Dziurawiec to jedna z najpopularniejszych roślin wykorzystywanych w ziołolecznictwie. Zawiera bogate zasoby fitoskładników, dzięki którym wykazuje wiele dobroczynnych właściwości. Jest między innymi cennym sprzymierzeńcem w walce z bezsennością i łagodnymi stanami depresyjnymi. Działanie uspokajające i przeciwdepresyjne dziurawca wynika z obecności hyperycyny (hiperycyny) – związku chemicznego, który oddziałuje na nasz układ nerwowy, niwelując poziom stresu, łagodząc napięcia i przywracając równowagę emocjonalną. Warto jednak pamiętać, że stosowanie dziurawca wymaga pewnej ostrożności. Połączenie go z innymi lekami, w tym antydepresantami, może prowadzić do niepożądanych skutków.
W pigułce:
- Dziurawiec zwyczajny to roślina lecznicza o szerokim zastosowaniu w medycynie naturalnej, znana m.in. z działania przeciwzapalnego i ściągającego.
- W niektórych regionach dziurawiec jest nazywany „zielem świętojańskim” i tradycyjnie zbierany w okolicach przesilenia letniego, kiedy jego właściwości są najintensywniejsze.
- Dziurawiec wspomaga walkę z objawami depresji, hamując wychwyt zwrotny serotoniny i przywracając równowagę psychiczną.
- Dziurawiec działa uspokajająco i poprawia jakość snu. Redukując stres, niepokój i wahania nastroju, wspiera osoby zmagające się z problemami z zasypianiem.
- Dziurawiec ma wszechstronne prozdrowotne właściwości. Wspiera układ pokarmowy, wzmacnia naczynia krwionośne, pomaga w leczeniu ran i działa rozkurczowo.
- Dziurawiec sprawdza się w zastosowaniu zewnętrznym, np. w celu przyspieszenia gojenia ran, w trądziku i infekcjach skórnych.
Dziurawiec zwyczajny – roślina lecznicza pełna niesamowitych właściwości
Dziurawiec zwyczajny to roślina lecznicza o szerokim zastosowaniu w fitoterapii, farmaceutyce i kosmetyce. Jego łacińska nazwa, Hypericum perforatum, nawiązuje do małych dziurek widocznych na liściach, które w rzeczywistości są zbiorniczkami wypełnionymi olejkami eterycznymi.
Znany także jako ziele świętojańskie dziurawiec od dawien dawna gości w medycynie ludowej. Był wykorzystywany w leczeniu wielu różnych dolegliwości, od bezsenności, po ukąszenia i rany. Miał również znaczenie mistyczne – ochraniał przed złymi mocami.
Dziurawiec należy do rodziny dziurawcowatych. Występuje pospolicie na łąkach, miedzach i polanach, w słonecznych lasach, na skrajach lasów, w trawach i zaroślach, na nieużytkach i przydrożach. Rośnie prawie w całej Europie, oprócz tego spotkać go można również w wielu innych miejscach globu, w tym w Azji, Afryce, Ameryce i Australii.
[product_slider]
Dziurawiec jest niewielką, wieloletnią rośliną zielną osiągającą zwykle wysokość od 30 do 80 centymetrów. W sprzyjających warunkach może dorastać nawet do 1 metra. Jego sztywna łodyga jest mocno rozgałęziona i gęsto ulistniona, a drobne, owalne liście mają około 2-3 centymetry długości i naznaczone są wspomnianymi wcześniej „dziurkami”, czyli pojemniczkami olejkowymi.
W okresie kwitnienia przypadającym na czas od czerwca do sierpnia, dziurawiec pokrywa się drobnymi, jaskrawożółtymi kwiatami. Kwiaty zebrane są w kwiatostany w postaci wierzchotek i wyrastają na szczytach pędów. Zgodnie z tradycją ziele dziurawca zbiera się w pierwszej fazie kwitnienia, czyli w okolicy dnia św. Jana, który przypada na 24 czerwca. Wtedy to dziurawiec kwitnie najintensywniej. Zebrane w tym okresie ziele ma najwięcej leczniczych właściwości. Szczytowe części pędów (ziele wraz z będącymi w rozkwicie kwiatostanami) jest najwartościowszym surowcem zielarskim dziurawca.
Składniki aktywne ziela dziurawca
Dziurawiec zawiera szeroką gamę składników aktywnych, które nadają mu wyjątkowe właściwości lecznicze. Jednym z najważniejszych związków chemicznych obecnych w tej roślinie jest hyperycyna. Ten związek jest odpowiedzialny za działanie przeciwdepresyjne i normujące nastrój (ponieważ reguluje poziom neuroprzekaźników w mózgu).
Roślina obfituje również w działające przeciwbiegunkowo i bakteriostatycznie garbniki. Wspomagają one układ pokarmowy, działają ściągająco i przeciwzapalnie. Ważnym składnikiem jest także olejek eteryczny, który posiada właściwości przeciwbakteryjne i uspokajające, a jego obecność wspiera działanie relaksujące dziurawca.
Warto również wspomnieć o witaminach A i C, które są silnymi przeciwutleniaczami, wspierającymi układ odpornościowy i chroniącymi komórki przed stresem oksydacyjnym. Dziurawiec zawiera także pochodne floroglucynowe: furohyperforynę, hyperforynę, adhyperforynę, które mają działanie antybiotyczne i przeciwzapalne. Związki te wspierają też zdrowie psychiczne, przeciwdziałając stanom depresyjnym.
Oprócz tego w składzie dziurawca znajdziemy flawonoidy, ksantony, fenolokwasy, żywice, antocyjany i karotenoidy, przyczyniające się do jego wszechstronnych właściwości. Dzięki tym wszystkim związkom dziurawiec jest cenioną rośliną leczniczą, wykorzystywaną w wielu schorzeniach, od problemów skórnych po zaburzenia emocjonalne.
Dziurawiec i jego działanie przeciwdepresyjne
Dziurawiec od lat jest badany pod kątem wpływu na objawy depresji, przy czym wyniki tych badań są bardzo obiecujące. Składniki dziurawca odpowiedzialne za działanie przeciwdepresyjne to hyperycyna i hyperforyna. Związki te oddziałują na układ nerwowy poprzez hamowanie wychwytu zwrotnego serotoniny. Dzięki temu poziom serotoniny (czyli neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za uczucie zadowolenia i szczęścia) jest wyższy.
Ten mechanizm przypomina działanie wielu konwencjonalnych leków przeciwdepresyjnych, znanych jako SSRI (selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny).
Neurotransmitery takie jak serotonina, noradrenalina i dopamina odgrywają ważną rolę w regulacji nastroju. Dziurawiec wpływa na ich dostępność w synapsach, co prowadzi do ogólnej poprawy samopoczucia i redukcji typowych objawów depresji takich jak uczucie smutku i żalu, zniechęcenie, apatia, obniżony nastrój, brak energii czy problemy ze snem.
Dzięki temu oddziaływaniu na mózgu dziurawiec jest naturalną alternatywą dla antydepresantów w terapii łagodnych i umiarkowanych stanów depresyjnych. Zażywany regularnie zapewnia skuteczne wsparcie bez konieczności stosowania syntetycznych leków.
Dziurawiec w walce z bezsennością i zaburzeniami równowagi nerwowej
Dziurawiec może stać się dla nas efektywnym wsparciem w walce z bezsennością, stresem, nadmierną pobudliwością nerwową i obniżonym nastrojem. Jest też skuteczny w stanach wyczerpania nerwowego, kiedy organizm potrzebuje asysty w radzeniu sobie z przeciążeniem emocjonalnym.
Jego działanie uspokajające, relaksujące i tonizujące aktywność układu nerwowego wynika z obecności składników aktywnych takich jak: związki terpenowe, flawonoidy, ksantony, hyperycyna, hyperforyna, a także kwas gamma-aminomasłowy (GABA).
Dzięki wymienionym substancjom czynnym dziurawiec pomaga także w walce z niepokojem, lękiem oraz problemami ze snem. Roślina działa odprężająco, przynosi uczucie błogości i zadowolenia, co przekłada się na szybsze zasypianie, efektywniejsze wchodzenie w głęboki sen oraz ogólną poprawę jakości snu. Za sprawą tych właściwości nasz wypoczynek nocny jest bardziej regenerujący.
Reasumując, dziurawiec to godne uwagi naturalne rozwiązanie dla osób borykających się z przewlekłym stresem, zaburzeniami nerwicowymi, depresyjnymi oraz z kłopotami ze snem. Przynosi ulgę bez ryzyka uzależnienia i poważnych skutków ubocznych, co czyni go bezpiecznym substytutem środków uspokajających i nasennych.
Z jakimi składnikami można łączyć dziurawiec dla poprawy jakości snu?
Dziurawiec można zestawiać z innymi ziołami, aby jeszcze bardziej poprawić jakość snu i wzmocnić działanie uspokajające i relaksujące. Jednym z najpopularniejszych duetów jest dziurawiec i melisa lekarska. Melisa to roślina, która skutecznie niweluje napięcie nerwowe i lęk. Również kozłek lekarski, znany ze swojego silnego wpływu na układ nerwowy, wzmocni działanie dziurawca, ułatwiając zasypianie i pogłębiając sen.
Również inne zioła, takie jak: lawenda, nawłoć, głóg, lipa, rumianek, passiflora, arcydzięgiel, świetnie współgrają z dziurawcem.
Aby wzmocnić działanie dziurawca i innych ziół na sen, warto też sięgnąć po dodatkowe metody wspierające relaksację. Korzystanie z dyfuzora wypełnionego olejkami eterycznymi, na przykład lawendowym, pomarańczowym, rozmarynowym, sosnowym lub ylang ylang, to sposób na stworzenie spokojnej, przytulnej atmosfery w sypialni. Dobrym pomysłem jest również stosowanie mgiełki lawendowej do poduszki. Taka mgiełka znakomicie odpręża i ułatwia zasypianie.
Kolejnym skutecznym narzędziem jest kołdra obciążeniowa 6kg, która dzięki równomiernemu naciskowi na ciało, doskonale rozluźnia, wspomaga odprężenie oraz redukuje stres i lęk, pogłębiając efekt działania ziół. Takie połączenie naturalnych metod sprzyja lepszemu wypoczynkowi i większemu poczuciu komfortu.
Dziurawiec – właściwości przeciwzapalne, antyseptyczne i ściągające
Właściwości dziurawca nie ograniczają się jedynie do wsparcia zdrowia psychicznego. Dzięki wysokiej zawartości garbników zioło działa ściągająco i antyseptycznie na błony śluzowe, co czyni go skutecznym środkiem w walce z zakażeniami i ze stanami zapalnymi.
Stosowany zewnętrznie dziurawiec pomaga w łagodzeniu trądziku, przyspieszając gojenie zmian skórnych i zmniejszając tendencję do pojawiania się wyprysków i zaczerwienień. Jest też cennym wsparciem przy zapaleniu dziąseł i zapaleniu gardła – łagodzi podrażnienia i wspomaga regenerację tkanki.
Dziurawiec zwyczajny – właściwości lecznicze
Dziurawiec wykazuje szeroki wachlarz właściwości prozdrowotnych, przez co wielokierunkowo wspiera nasze zdrowie, od układu nerwowego, poprzez układ trawienny aż po skórę.
Najważniejsze właściwości prozdrowotne dziurawca:
- Łagodzi skurcze mięśni gładkich przewodu pokarmowego, przynosząc ulgę w bólach brzucha, skurczach jelitowych i problemach trawiennych.
- Wspomaga pracę wątroby i dróg żółciowych – stymuluje wydzielanie i przepływ żółci, usprawnia trawienie i poprawia metabolizm tłuszczów.
- Działa przeciwzapalnie i antybakteryjnie, przez co jest cenną pomocą przy leczeniu schorzeń skóry, takich jak ropnie i wrzody.
- Dzięki licznym flawonoidom uelastycznia i uszczelnia naczynia włosowate oraz wzmacnia ich ścianki, zapobiega ich pękaniu i powstawaniu siniaków.
- Poprawia nastrój i redukuje objawy depresji poprzez hamowanie wychwytu zwrotnego serotoniny.
- Wspiera układ odpornościowy – dzięki obecności antocyjanów, hyperycyny, witamin A i C i innych składników aktywnych dziurawiec poprawia funkcje immunologiczne i chroni organizm przed infekcjami.
- Przyspiesza gojenie się ran i uszkodzeń skóry.
- Działa łagodząco na bóle menstruacyjne, pomaga w regulacji cyklu.
- Uspokaja i relaksuje, wspiera walkę z bezsennością i redukuje stres.
Dziurawiec na bielactwo
Dziurawiec jest stosowany jako wsparcie w leczeniu bielactwa dzięki zdolności do stymulowania produkcji melaniny. W terapii tej roślinę podaje się doustnie, aby działała od wewnątrz, a jednocześnie smaruje miejsca dotknięte zmianami skórnymi, korzystając z oleju lub naparu z dziurawca. Następnie skórę naświetla promieniami nadfioletowymi, co może poprawić pigmentację i zmniejszyć widoczność plam bielaczych. Metoda leczenia bielactwa dziurawcem wymaga regularności, dłuższego czasu stosowania, a także nadzoru medycznego.
Jak stosować dziurawiec?
Dziurawiec można stosować na różne sposoby w zależności od potrzeb zdrowotnych. Wyciągi z dziurawca są szeroko dostępne w formie kropli, tabletek i kapsułek.
Napary z dziurawca mogą być stosowane w celu poprawy pracy układu trawiennego i wątroby. Również olejek z dziurawca cieszy się uznaniem. Używa się go do płukania jamy ustnej, gardła i dziąseł w przypadku infekcji, podrażnień i stanów zapalnych.
Napar z dziurawca może być wykorzystany jako tonik do twarzy, np. do przemywania skóry z trądzikiem lub innymi niedoskonałościami. Można także przygotować przyspieszające gojenie ran i łagodzące podrażnienia okłady z naparu.
Co więcej, ekstrakty z dziurawca wchodzą w skład licznych preparatów do zastosowania zewnętrznego, w tym kremów, emulsji, maści. Suszone ziele dziurawca znaleźć można w wielu gotowych mieszankach ziołowych, np. na poprawę trawienia, na uspokojenie i na dobry sen.
Jak zrobić leczniczy napar z dziurawca?
Aby przygotować napar z dziurawca, będziemy potrzebować suszonego ziela dziurawca, które można nabyć w każdej aptece i sklepie zielarskim.
Składniki:
- 1 łyżka suszonego ziela dziurawca,
- 200 ml wrzącej wody.
Przygotowanie:
- wsyp suszone ziele dziurawca do filiżanki lub kubka,
- zalej zioło wrzącą wodą,
- przykryj naczynie talerzykiem lub pokrywką i pozostaw na 10-15 minut do zaparzenia.
Zastosowanie:
Po upływie czasu przecedź napar przez sitko, by usunąć zioła. Napary pij od 1 do 3 razy dziennie.
Przeciwwskazania do stosowania dziurawca
Dziurawca nie powinny stosować osoby przyjmujące leki przeciwdepresyjne, antykoncepcyjne, przeciwzakrzepowe i immunosupresyjne. Ziela powinny unikać także kobiety w ciąży i karmiące piersią, gdyż jego wpływ na rozwijający się płód oraz na zdrowie nowo narodzonych dzieci nie jest dostatecznie zbadany.
Ważne jest także, aby unikać ekspozycji na intensywne światło słoneczne podczas stosowania dziurawca, ponieważ może on zwiększać wrażliwość skóry na promieniowanie UV, co może prowadzić do poparzeń słonecznych.
Dziurawiec – skutki uboczne
Stosowanie dziurawca może wiązać się z pewnymi skutkami ubocznymi. U niektórych osób może wystąpić uczucie oszołomienia, zawroty głowy, bóle głowy, uczucie niepokoju, przemęczenie. Te objawy pojawiają się zazwyczaj przy zbyt intensywnym stosowaniu ziela lub w przypadku nadwrażliwości na substancje aktywne zawarte w tej roślinie.
Zbyt duże dawki dziurawca mogą także powodować dolegliwości układu pokarmowego, np. nudności, bóle brzucha, a także reakcje skórne, takie jak wysypka, zaczerwienienie, pieczenie, świąd, zwiększona wrażliwość na światło. W razie wystąpienia powyższych objawów należy skonsultować się z lekarzem.
Z wykształcenia kulturoznawca, zawodowo zajmuje się e-marketingiem. Entuzjastka zdrowego, aktywnego stylu życia. Uwielbia gotować, czytać, pić yerba mate, biegać, oglądać dobre filmy i… dobrze spać.
